Σε περίπτωση όπου έχετε εντοπίσει ένα οζίδιο στο μαστό ή σας έχει πει ο γιατρός ότι στα πλαίσια της επανεξέτασης ρουτίνας εντόπισε  μια αλλοίωση στη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα, είναι πιθανό να πρέπει να υποβληθείτε σε μια βιοψία μαστού. Είναι πιθανό στην αρχή να υποβληθείτε σε περαιτέρω εξετάσεις, όπως για παράδειγμα μια μαστογραφία ή υπερηχογράφημα προκειμένου να υπάρξουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη βλάβη. Εάν, ωστόσο, στις εξετάσεις αυτές, τα χαρακτηριστικά της βλάβης ή του ψηλαφητού από εσάς οζιδίου δημιουργήσουν υποψίες ότι πρόκειται για καρκίνο, ή δεν είναι επαρκώς σαφή προκειμένου να γίνει διάγνωση, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί βιοψία. Σίγουρα μια τέτοια προοπτική ακούγεται αποκαρδιωτική, αυτό που ευχόμαστε όμως εμείς είναι οι πληροφορίες αυτές να σας βοηθήσουν να γνωρίζετε τι να περιμένετε ύστερα από μια βιοψία μαστού.

Τι είναι η βιοψία μαστού;

Η βιοψία χρησιμοποιείται για τη λήψη δείγματος της βλάβης ή του ψηλαφητού οζιδίου του μαστού προκειμένου να προσδιοριστεί εάν πρόκειται για καρκίνο ή καλοήθη βλάβη. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (τέσσερις στις πέντε γυναίκες), δεν επιβεβαιώνεται η περίπτωση του καρκίνου. Υπάρχουν διάφοροι τύποι βιοψίας, εκείνη ωστόσο που θα σας συστήσει ο γιατρός σας θα εξαρτηθεί από τα χαρακτηριστικά της βλάβης ή του ψηλαφητού οζιδίου που θα παρατηρηθεί στις απεικονιστικές εξετάσεις. Η διενέργεια, της βιοψίας πραγματοποιείται, σε γενικές γραμμές, με δύο τρόπους: με παρακέντηση και μέσω χειρουργικής επέμβασης.

Στη βιοψία μέσω παρακέντησης μπορεί να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι βελόνης: λεπτή, κόπτουσα και υπό αναρρόφηση. Στην παρακέντηση με λεπτή βελόνη πραγματοποιείται αφαίρεση υγρού ή κυττάρων του μαστού (στην περίπτωση αυτή δεν πρόκειται για τη “βιοψία” αυτή καθ’ αυτή, αλλά για τη γνωστή παρακέντηση με λεπτή βελόνη ή παρακέντηση κυτταρολογικής εξέτασης – FNA-). Τόσο στη βιοψία με κόπτουσα βελόνη (CNB) όσο και κατά τη χρήση εξοπλισμού βιοψίας υπό αναρρόφηση (VABB) γίνεται λήψη δειγμάτων του ιστού της βλάβης, τα δείγματα ωστόσο της δεύτερης είναι μεγαλύτερης ποσότητας και καλύτερης ποιότητας απ’ ό,τι της βιοψίας με κόπτουσα βελόνη. Χάρη σε αυτή την τεχνική είναι δυνατή η συνολική εκτομή της βλάβης ή του οζιδίου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται ο ειδικός να κρίνει απαραίτητο να αφήσει ένα μικρό σημάδι ή κλιπ στο εσωτερικό του μαστού, στο σημείο όπου εντοπιζόταν η βλάβη προκειμένου να την εντοπίσει στο μέλλον, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο.

Οι βιοψίες που πραγματοποιούνται μέσω χειρουργικής επέμβασης είναι οι χειρουργικές βιοψίες, οι οποίες χρήζουν συνήθως νοσηλείας και πραγματοποιούνται σε αίθουσα χειρουργείου, καθώς πρόκειται για ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις. Θα γίνει χρήση κάποιας απεικονιστικής τεχνικής για τον εντοπισμό της βλάβης στο μαστό (υπερηχογράφημα, RM ή μια συσκευή που ονομάζεται “στερεοταξία” για τον εντοπισμό της βλάβης μέσω μαστογραφίας) σε περίπτωση όπου ο ειδικός ο οποίος θα προβεί σε οποιονδήποτε από τους δύο προαναφερθέντες τύπους βιοψίας, κρίνει κάτι τέτοιο απαραίτητο. Κατ’ αυτό τον τρόπο είναι δυνατή η καθοδήγησή του κατά την αφαίρεση του δείγματος. Σε περίπτωση όπου το οζίδιο εντοπίζεται κοντά στο δέρμα και μπορεί να ψηλαφιστεί εύκολα, μπορεί να μη χρειαστούν οι εν λόγω απεικονιστικές τεχνικές.

Ποιά είναι η διαγνωστική ακρίβεια της βιοψίας;

Η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, η βιοψία με κόπτουσα βελόνη (CNB) και η βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) χαρακτηρίζονται από έναν παρεμφερή βαθμό διαγνωστικής ακρίβειας ως προς την επιβεβαίωση του καρκίνου, αν και κάτι τέτοιο εξαρτάται από τον τύπο της βλάβης. Χάρη στη χειρουργική βιοψία επιτυγχάνεται η σωστή ταυτοποίηση του 98% τουλάχιστον των καρκίνων και ανάλογα με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται, ένα 97% έως 99% ανιχνεύεται με τη βιοψία με κόπτουσα βελόνη και τη VABB.¹

Ποιές επιπλοκές μπορεί να ενέχει η βιοψία με βελόνη;

Οι πιο συχνές επιπλοκές της βιοψίας με βελόνη είναι το αιμάτωμα, η αιμορραγία της πληγής και ο ελαφριάς μορφής πόνος. Πιο σοβαρές επιπλοκές είναι σπάνιες, δεδομένου ότι λιγότερες από το 2% των γυναικών που υποβάλλονται σε βιοψία με κόπτουσα βελόνη ή βιοψία υπό αναρρόφηση, παρουσιάζουν σοβαρά επεισόδια αιματώματος, αιμορραγίας ή μόλυνσης που να χρήζουν κάποιας μορφής θεραπευτικής αγωγής.¹ Η πλειοψηφία των γυναικών δεν παρουσιάζουν κανέναν σημαντικό πόνο ύστερα από τη βιοψία με βελόνη και συνήθως δεν χρειάζεται να τους χορηγηθούν αναλγητικά.¹ Σε περίπτωση, ωστόσο, που χρειαστούν αναλγητικά για τον πόνο ύστερα από τη βιοψία, θα πρέπει να αποφευχθούν φάρμακα τα οποία μπορεί να τροποποιήσουν την πηκτικότητα, όπως είναι η ασπιρίνη ή εκείνα που περιέχουν ακετυλοσαλικυλικό οξύ, καθώς ενδέχεται να χειροτερέψουν το αιμάτωμα.

Τι συμβαίνει ύστερα από τη βιοψία;

Ύστερα από τη βιοψία με κόπτουσα βελόνη ή τη βιοψία υπό αναρρόφηση (VABB) θα γίνει τοποθέτηση επιδέσμου και θα σας ζητηθεί να ασκήσετε πίεση στην περιοχή για περίπου 60 λεπτά προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος αιμορραγίας και αιματώματος. ²Θα πρέπει να διατηρήσετε τον επίδεσμο τουλάχιστον για 24 ώρες. Για την ταχύτερη ανάρρωση θα πρέπει να φοράτε ένα εφαρμοστό σουτιέν για δύο εικοσιτετράωρα ύστερα από την επέμβαση. Μην ανησυχείτε για τον πιθανό αντίκτυπο στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Θα πρέπει, ωστόσο, να αποφεύγετε την έντονη άσκηση τις δύο πρώτες ημέρες ή για όσο διάστημα υπέδειξε ο ειδικός που πραγματοποίησε τη βιοψία. Είναι λογική η παρουσία αιματώματος ύστερα από τη βιοψία. Μέσα σε διάστημα λίγων ημερών θα αρχίσει να μειώνεται, έως ότου θα εξαλειφθεί εντελώς, όπως ακριβώς συμβαίνει και με οποιοδήποτε άλλο αιμάτωμα. Σε οποιαδήποτε, ωστόσο, περίπτωση είναι σημαντικό να τηρούνται οι συστάσεις της ιατρικής ομάδας που πραγματοποίησε τη βιοψία.

Είναι φυσιολογικό να σας ανησυχεί η εν λόγω επέμβαση. Πολλές γυναίκες εξομολογούνται ότι οποιοσδήποτε τύπος βιοψίας θα τους προκαλούσε σε έναν βαθμό σωματικό ή ψυχικό στρες.² Μελέτες, ωστόσο, υποδεικνύουν ότι πολλές είναι εκείνες που προτιμούν τη VABB αντί της χειρουργικής βιοψίας,²  καθώς και ότι το 97% δηλώνουν ικανοποιημένες με το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα, μόλις εξαφανιστούν εντελώς το αιμάτωμα και η μικρή ουλή στο δέρμα.² 

Πότε θα πάρω τα αποτελέσματα;

Μόλις πραγματοποιηθεί η βιοψία, το δείγμα θα αποσταλεί στην υπηρεσία παθολογικής ανατομίας, όπου θα υποβληθεί σε ανάλυση μέσω μικροσκοπίου από έναν ειδικό, τον παθολογοανατόμο προκειμένου να κάνει πλήρη διάγνωση και να επιβεβαιώσει εάν η βλάβη είναι ή όχι καρκίνος. Στη συνέχεια θα συντάξει μια έκθεση για τον γιατρό που πραγματοποίησε τη βιοψία. Είναι σημαντικό να κάνετε υπομονή ύστερα από τη βιοψία, καθώς τα αποτελέσματα μπορεί να καθυστερήσουν αρκετές ημέρες (συνήθως μία ή δύο εβδομάδες). Μόλις λάβατε τα αποτελέσματα θα σας ζητηθεί από τον γιατρό σας να τον επισκεφθείτε προκειμένου να σας εξηγήσει ποιό θα είναι το επόμενο βήμα. Σε περίπτωση όπου νιώθετε ότι θα χρειαστείτε στήριξη εκείνη την ημέρα μπορεί να σας συνοδέψει ένα άτομο της εμπιστοσύνης σας -ένας καλός φίλος μπορεί να αποδειχθεί σωτήριος τη στιγμή της παραλαβής των αποτελεσμάτων.

Τα αποτελέσματα της βιοψίας αποτελούν μέρος μιας τριπλής αξιολόγησης του οζιδίου του μαστού ή των αλλοιώσεων που παρατηρήθηκαν στη μαστογραφία. Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης θα χρησιμοποιηθούν πέρα από τη βιοψία και η κλινική αξιολόγηση του γιατρού σας, οι απεικονίσεις του υπερηχογραφήματος, η μαστογραφία ή οποιαδήποτε άλλη απεικονιστική εξέταση. Υπάρχει περίπτωση τα αποτέλεσμα αυτής της τριπλής αξιολόγησης να μη συμπίπτουν με αποτέλεσμα να χρειαστούν κι άλλες εξετάσεις για την οριστική διάγνωση.

Ανάλογα με το αποτέλεσμα, μπορεί να κριθεί απαραίτητη η παρακολούθηση ύστερα από τη βιοψία για ένα διάστημα το οποίο συνήθως δεν υπερβαίνει τα δύο έτη, κάτι το οποίο όμως θα εξαρτηθεί από τις συστάσεις του γιατρού. Σε άλλες περιπτώσεις θα χρειαστεί νέα βιοψία ή ακόμα και να υποβληθείτε σε χειρουργική βιοψία εάν το αποτέλεσμα της βιοψίας μέσω παρακέντησης δεν κριθεί επαρκές ή υπάρχουν υποψίες παρουσίας ενός καρκίνου, παρόλο που το αποτέλεσμα της παρακέντησης κρίθηκε καλοήθες. Σε περίπτωση όπου το αποτέλεσμα είναι καρκίνος, ο γιατρός σας θα προτείνει την καλύτερη στην περίπτωσή σας θεραπευτική αγωγή. Θα σας ζητήσει να κάνετε περισσότερες εξετάσεις προκειμένου να μελετήσει την έκταση της νόσου και θα παρέχει τη στήριξη που χρειάζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διάγνωσης και θεραπείας.

Ακόμα και στην περίπτωση όπου τα αποτελέσματα δείξουν ότι η βλάβη για την οποία υποβληθήκατε σε βιοψία δεν είναι καρκίνος μπορεί εσείς να συνεχίσετε να ανησυχείτε. Είναι σημαντικό να συζητήσετε κάτι τέτοιο με την ιατρική ομάδα καθώς είναι σε θέση να σας στηρίξουν, καθησυχάσουν και να σας συμβουλέψουν σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες θα πρέπει να προβείτε σύμφωνα με την ηλικία και το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό σας.  Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις βλάβες του μαστού και τους διάφορους τύπους βιοψίας του μαστού, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας.

ΠΗΓΕΣ

1. Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ) May 2016 Having a Breast Biopsy. A Review of the Research for Women and Their Families accessed 25/02/2017 @ https://effectivehealthcare.ahrq.giv/ehc/producrs/543/2234/breast-biopsy-update-160524.pdf
2. Eller A., Janka R., and Lux M., et al. 2014 Stereotactic Vacuum-assisted breast biopsy (VABB) – A patients’ survey. Anticancer Research 34,7, pp. 3831-3837.