Οι ινοκυστικές αλλαγές είναι σχετικά συχνές. Εκτιμάται ότι το 90% των γυναικών παρουσιάζει ινοκυστικές αλλαγές στον ιστό του μαστού, καθώς και ότι έως και το 50% εκδηλώνει τα τυπικά σημεία και συμπτώματα που σχετίζονται με αυτές.³

Ο μαστός αποτελείται κυρίως από λιπώδη ιστό (λίπος),  αδένες και συνδετικό ή ινώδη ιστό.¹ Σε ορισμένες γυναίκες οι σχηματισμοί αυτοί παρουσιάζουν αλλαγές, με αποτέλεσμα ο μαστός να παρουσιάσει ανωμαλία ή αίσθηση πόνου κατά την ψηλάφηση, ενώ είναι επίσης πιθανή η εμφάνιση κυστών.² Οι εν λόγω αλλαγές είναι γνωστές ως ινοκυστικές του ιστού του μαστού και είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν πρόκειται για κάποια ασθένεια.² Όπως είναι φυσικό μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία, ωστόσο δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού, ούτε αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής του.² Πρόκειται στην πραγματικότητα για το πιο σύνηθες καλοήθες χαρακτηριστικό γνώρισμα του μαστού, ενώ θεωρούνται φυσιολογικές αλλαγές του μαστού.³ Η εμφάνισή τους, παρ’ όλα αυτά μπορεί να δυσχεράνει τον εντοπισμό ενός κακοήθους όγκου στη μαστογραφία, αν και κάτι τέτοιο αποτελεί μια πολύ μικρή πιθανότητα, δεδομένων των πρόσφατων τεχνικών εξελίξεων όσον αφορά τη μελέτη του μαστού.²

Γιατί δημιουργούνται οι ινοκυστικές αλλαγές;

Οι επιστημονικές έρευνες δεν έχουν ταυτοποιήσει ακόμα τα ακριβή αίτια των ινοκυστικών αλλαγών στον ιστό του μαστού. Πιστεύεται, ωστόσο, ότι πυροδοτούνται από τη δράση των σεξουαλικών ορμονών, τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη, οι οποίες παράγονται στον μεγαλύτερο βαθμό στις ωοθήκες.

Τα επίπεδα των εν λόγω ορμονών αυξάνονται κάθε μήνα στη γυναίκα, συνήθως ακριβώς πριν από την έμμηνο ρύση, ή κατά τη διάρκεια αυτής. Ο ιστός του μαστού αντιδρά με αποτέλεσμα να διογκώνεται και να γίνεται πιο ευαίσθητος. Τα εν λόγω σημεία και συμπτώματα συνήθως εξαφανίζονται μόλις τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη επανέρχονται στα φυσιολογικά τους επίπεδα. Στην περίπτωση, ωστόσο, που υπάρχουν ινοκυστικές αλλαγές μπορεί να εμμένουν ως αποτέλεσμα της συνεχούς διέγερσης που προκαλείται από τις σεξουαλικές ορμόνες.^2,4

Η άποψη ότι οι ορμονικές αλλαγές παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των ινοκυστικών αλλαγών του μαστού υποστηρίζεται από μελέτες που αποδεικνύουν ότι παύουν να υφίστανται ύστερα από την εμμηνόπαυση, εκτός από την περίπτωση όπου η γυναίκα λαμβάνει θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT).^2,5

Ορισμένες γυναίκες παρουσιάζουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης ινοκυστικών αλλαγών απ’ ό, τι άλλες. Ο κίνδυνος αυξάνεται για παράδειγμα στις γυναίκες πριν από την εμμηνόπαυση, ηλικίας μεταξύ 20 και 50 ετών ή/και σε εκείνες που άρχισαν να έχουν περίοδο σε πολύ νεαρή ηλικία.^2,3 Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τη συχνότητα είναι το να μείνει κάποια έγκυος μετά τα 30 καθώς και το να μην έχει παιδιά.² Κάποιες λοιμώξεις μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα ανάπτυξης ινοκυστικών αλλαγών στον ιστό του μαστού, παρ’ όλα αυτά οι αλλαγές αυτές δεν είναι ακριβώς το ίδιο με τις ινοκυστικές αλλαγές.²

Ποιά είναι τα σημεία και συμπτώματα;

Οι ινοκυστικές αλλαγές του ιστού του μαστού μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη καλοήθων όζων, καθώς επίσης κυστών και αποστημάτων ή εξογκωμάτων στο άνω και πλευρικό τμήμα των μαστών (ανάμεσα στη θηλή και τη μασχάλη), συνήθως και στους δύο μαστούς με συμμετρικό τρόπο.^2,3,6 Οι όζοι εμφανίζονται κατά την ψηλάφηση ως στρογγυλά ή ωοειδή οζίδια τα οποία κινούνται με ευκολία μεταξύ των δαχτύλων και μπορεί να είναι επώδυνα. Εάν αγγίξετε σημεία σκλήρυνσης είναι πιθανό να διαπιστώσετε ανωμαλίες στην επιφάνεια του μαστού, κάτω από το δέρμα, σαν να αγγίζατε μια σακούλα με ρεβίθια.^2,6 Οι κύστες έχουν κατά την ψηλάφηση τη μορφή μικρών όζων, παρ’ όλα αυτά πρόκειται για στρογγυλούς θύλακες υγρού.^6,3 Το απόστημα αποτελεί συγκέντρωση πύον και συνήθως προκαλείται από μια βακτηριακή λοίμωξη.^6,7

Οι ινοκυστικές αλλαγές μπορεί να επηρεάσουν τον έναν ή και τους δύο μαστούς, ενώ μπορεί να επιφέρουν ποικίλα σημεία και συμπτώματα.^2,3 Τα πιο συνηθισμένα είναι ο πόνος ή η ευαισθησία στο άγγιγμα και ενοχλήσεις, ενώ η έντασή τους μπορεί να διαφοροποιείται κατά τη διάρκεια του μήνα.^2,3,4,8 Η ζώνη που επηρεάζεται μπορεί να γίνει πολύ ευαίσθητη κατά την ψηλάφηση, ενώ μπορεί επίσης να παρουσιάσει μια δυσφορία, χωρίς συγκεκριμένο πόνο.²

Οι ινοκυστικές αλλαγές μπορεί να σας κάνουν να νιώσετε ότι υπάρχει φλεγμονή στον μαστό.² Υπάρχει πιθανότητα να αλλάξει το μέγεθος των όζων κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσης, με αποτέλεσμα να ενταθούν ο πόνος και οι ενοχλήσεις.^8,2 Μπορεί επίσης να προκληθεί πάχυνση του ιστού του μαστού. Σε αντίθεση με τους όζους και τις κύστες που κινούνται κατά το άγγιγμα, αυτού του είδους η πάχυνση δίνει τη χαρακτηριστική αίσθηση ότι πρόκειται για μια μάζα που διεισδύει στους κοντινούς ιστούς. Κατά συνέπεια είναι πιο δύσκολη η οριοθέτησή τους μέσω της ψηλάφησης.^8,9

Ένα άλλο τυπικό σύμπτωμα των ινοκυστικών αλλαγών του ιστού του μαστού είναι η έκκριση υγρού από τη θηλή. Το υγρό αυτό έχει συνήθως σκούρο χρώμα και βγαίνει αυθόρμητα, χωρίς να ασκείται κάποιας μορφής πίεση και από τις δύο θηλές, υπό τη μορφή διάφορων σταγόνων.^8,9

Οι ινοκυστικές αλλαγές δεν θα πρέπει να προκαλούν ανησυχία καθώς είναι καλοήθους φύσεως. Παραμένει, ωστόσο, σημαντικό το να επισκεφθείτε τον γιατρό σε περίπτωση που διαπιστώσετε κάποιο από τα προαναφερθέντα σημεία και συμπτώματα. Ο γιατρός θα μπορέσει να προσδιορίσει ύστερα από την κλινική εξέταση το ινοκυστικό πρόβλημα το οποίο παρουσιάζετε. Ανάλογα με το οικογενειακό ιστορικό σας και άλλους παράγοντες μπορεί να κριθεί απαραίτητη κάποια απεικονιστική εξέταση και σε ορισμένες περιπτώσεις μια βιοψία (αφαίρεση μιας μικρής ποσότητας ιστού η οποία θα υποβληθεί σε ανάλυση μέσω μικροσκοπίου) προκειμένου να μπορέσει να κάνει διάγνωση.^2,10,11

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από την προσωπική σας κατάσταση. Μπορεί και να μη χρειαστεί κάποια, σε περίπτωση που τα συμπτώματα είναι ελαφριάς μορφής ή έχουν μετριαστεί. Σε άλλες περιπτώσεις θα χρειαστεί γυναικολογικής φύσεως αξιολόγηση και θεραπεία με ορμόνες ή άλλα προϊόντα τοπικής εφαρμογής ή από του στόματος χορήγησης, τα οποία καταπραΰνουν τα συμπτώματα. Ο γιατρός σας, ωστόσο, μπορεί σε περίπτωση που ο πόνος που προκαλείται από έναν όζο, μια κύστη ή ένα απόστημα είναι έντονος να σας συστήσει την αφαίρεσή τους.^2,12

Πράγματα τα οποία μπορείτε να κάνετε 

Οι ινοκυστικές αλλαγές του μαστού μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή σας. Ο πόνος και οι ενοχλήσεις που συνδέονται με τις εν λόγω αλλαγές μπορεί ανάλογα με την έντασή τους να περιορίσουν τις ικανότητές σας όσον αφορά την εργασία ή τη συμμετοχή σας σε κοινωνικές ή δραστηριότητες αναψυχής.

Μπορείτε, ωστόσο, να προβείτε σε κάποιες ενέργειες προκειμένου να καταπραΰνετε τα συμπτώματά τους. Υπάρχουν για παράδειγμα φάρμακα τα οποία δεν χρειάζονται συνταγογράφηση και τα οποία είναι συνήθως αποτελεσματικά.^2,12 Μπορείτε επίσης να εφαρμόσετε ξηρή θερμότητα πάνω στην παθούσα ζώνη. Ένα εφαρμοστό και χωρίς μπανέλες σουτιέν που παρέχει καλή στήριξη και το οποίο θα φοράτε ακόμα κι όταν κοιμάστε, μπορεί επίσης να αποδειχθεί πηγή ανακούφισης.^2,13 Από την άλλη πλευρά υπάρχουν κάποια στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ορισμένες διατροφικές αλλαγές μπορεί να αποδειχθούν ωφέλιμες, όπως είναι για παράδειγμα η μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης και η υιοθέτηση μιας χαμηλής σε λιπαρά δίαιτας.^2,13

Τέλος, σε περίπτωση όπου γίνεται χρήση θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, υπάρχει περίπτωση ο γιατρός σας να εξετάσει το ενδεχόμενο διακοπής της. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ορμονοθεραπεία σχετίζεται με έναν δείκτη επίπτωσης των ινοκυστικών αλλαγών, ο οποίος είναι 1.7 φορές μεγαλύτερος.⁵

Σε περίπτωση όπου σας ανησυχεί η εμφάνιση ενός οζιδίου ή άλλων αλλαγών θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία γιατρό. Εάν επιθυμείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υγεία του μαστού μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας.

Πηγές

1. Gabriel A. Breast anatomy. Medscape Drugs & Diseases. 2016. Accessed 28 February 2017 from http://reference.medscape.com/article/1273133-overview#a3
2. Kosir MA. MSD Manual Consumer Version. Fibrocystic changes of the breast. Accessed 28 February 2017 from http://www.msdmanuals.com/en-gb/home/women-s-health-issues/breast-disorders/fibrocystic-changes-of-the-breast
3. Guray M, Sahin AA. Benign breast diseases: classification, diagnosis, and management. Oncologist 2006;11(5):435-49. Accessed 28 February 2017 from http://theoncologist.alphamedpress.org/content/11/5/435.long
4. Kosir MA. MSD Manual Professional Version. Breast masses (Breast lumps). Accessed 28 February 2017 from http://www.msdmanuals.com/en-gb/professional/gynecology-and-obstetrics/breast-disorders/breast-masses-breast-lumps
5. Santen RJ. Benign breast disease in women. Endotext. 2014. Accessed 28 February 2017 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278994/
6. NHS Choices. Breast Lumps. 2014. Accessed 28 February 2017 from http://www.nhs.uk/Conditions/Breast-lump/Pages/Introduction.aspx
7. NHS Choices. Breast abscess. 2014. Accessed 28 February 2017 from http://www.nhs.uk/conditions/Breast-abscess/Pages/Introduction.aspx
8. Mayo Clinic. Fibrocystic breasts. Accessed 28 February 2017 from http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fibrocystic-breasts/symptoms-causes/dxc-20194996
9. PatientInfo Professional Reference. Benign breast disease. 2016. Accessed 1 March 2017 from http://patient.info/doctor/benign-breast-disease
10. Mayo Clinic. Fibrocystic breast. Diagnosis. Accessed 1 March 2017 from http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fibrocystic-breasts/diagnosis-treatment/diagnosis/dxc-20195820
11. PatientInfo. Biopsy. 2015. Accessed 1 March 2017 from http://patient.info/health/biopsy
12. Mayo Clinic. Fibrocystic breast. Treatment. Accessed 1 March 2017 from http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fibrocystic-breasts/diagnosis-treatment/treatment/txc-20195838
13. Mayo Clinic. Fibrocystic breast. Self-management. Accessed 1 March 2017 from http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fibrocystic-breasts/manage/ptc-20195001