Οι όζοι του μαστού είναι πολύ συχνοί και συνήθως οφείλονται σε αλλαγές που υφίσταται το σώμα σας κατά την ήβη, την κύηση, την εμμηνόπαυση, την έμμηνο ρήση ή κατά τη λήψη αντισυλληπτικών χαπιών. Ο εντοπισμός ενός όζου κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως όταν κάνετε ντους ή ντύνεστε, μπορεί να σας ανησυχήσει, ειδικά αν σκέφτεστε την πιθανότητα να χρειάζεται μια βιοψία. Το γεγονός, ωστόσο, ότι συνιστάται η βιοψία μιας βλάβης του μαστού, είτε πρόκειται για ένα ψηλαφητό οζιδίο ή μη φυσιολογικά ευρήματα κατά τη μαστογραφία ή το υπερηχογράφημα, δεν σημαίνει ότι το αποτέλεσμα θα είναι καρκίνος, δεδομένου ότι το 80% των γυναικών που υποβάλλονται σε μια βιοψία δεν πάσχουν από καρκίνο του μαστού.
Κάθε φορά που εντοπίζεται κάποια ανωμαλία στους μαστούς είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.
Κατά την επίσκεψη στον γιατρό σας, ο τελευταίος θα συλλέξει το ιστορικό σας το οποίο θα αποτελείται από παλαιότερα δεδομένα και το πρόβλημα για το οποίο τον επισκέπτεστε. Στη συνέχεια ενδέχεται να σας ζητήσει να προβεί σε κλινική εξέταση του στήθους σας, στα πλαίσια της οποίας μπορείτε πάντοτε να ζητήσετε να είναι παρούσα κάποια νοσοκόμα εάν κρίνετε ότι κάτι τέτοιο σας κάνει να νιώθετε πιο άνετα. Σε περίπτωση όπου μετά την κλινική εξέταση του μαστού κριθεί απαραίτητο, ο γιατρός σας θα σας ζητήσει να προβείτε σε κάποιες εξετάσεις, όπως είναι η μαστογραφία ή/και το υπερηχογράφημα. Οι εν λόγω εξετάσεις ενδέχεται να είναι αρκετές προκειμένου ο γιατρός να κάνει τη διάγνωσή του. Σε περίπτωση, ωστόσο, όπου υπάρχουν ακόμα αμφιβολίες μπορεί να κριθεί απαραίτητη μια βιοψία μαστού.
Έχοντας φτάσει σε αυτό το σημείο, μπορεί να νιώθετε ότι έχετε χάσει τον έλεγχο του σώματός σας αλλά μπορείτε να ελέγξετε την συνέχεια της πορείας σας . Παρά το γεγονός ότι ο γιατρός σας διαθέτει γνώσεις, κατάρτιση και επαγγελματική εμπειρία προκειμένου να σας συστήσει τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης, τίποτα δεν σας εμποδίζει να κάνετε όσες ερωτήσεις νιώθετε απαραίτητο και να εξετάσετε άλλες τυχόν επιλογές. Ως πιθανός ασθενής έχετε το δικαίωμα να επιλέξετε τη θεραπεία που θα ακολουθήσετε και είναι σημαντικό να αξιολογήσετε τις διάφορες διαδικασίες βιοψίας που διατίθενται για τις οποίες σας παραθέτουμε κάποιες πληροφορίες ώστε να μπορείτε, να αποφασίσετε από κοινού με τον γιατρό σας.
Σε τι εξυπηρετεί η βιοψία;
Η βιοψία μαστού αποτελεί έναν διαγνωστικό έλεγχο ο οποίος περιλαμβάνει την αφαίρεση ενός μικρού δείγματος ιστού του μαστού από μια ύποπτη περιοχή. Το εν λόγω δείγμα αποστέλλεται στη συνέχεια στο εργαστήριο προκειμένου να εξεταστεί από τον παθολογοανατόμο. Ο κύριος λόγος για τον οποίο πραγματοποιείται μια βιοψία μαστού είναι να προσδιοριστεί εάν μια βλάβη του μαστού είναι καρκίνος ή όχι. Ύστερα από τη βιοψία και ανάλογα με το αποτέλεσμα, θα κριθεί εάν απαιτείται χειρουργική αφαίρεση της βλάβης στο σύνολό της ή όχι.
Παρά το γεγονός ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η κλινική εξέταση και οι τεχνικές απεικόνισης αποδεικνύονται χρήσιμες για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, στις υπόλοιπες η βιοψία αποτελεί τη μοναδική επιλογή προκειμένου να προσδιοριστεί οριστικά εάν μια βλάβη στον μαστό είναι καρκίνος ή όχι.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι βιοψίας μαστού: ο τύπος της βιοψίας που θα επιλέξει ο γιατρός σας θα εξαρτηθεί κυρίως από τον τύπο της βλάβης, την υποψία ότι πρόκειται για καρκίνο, την κατάσταση της υγείας σας, τα συμπτώματα και το ιστορικό σας. Οι βιοψίες μαστού χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τη χειρουργική βιοψία ή τη βιοψία με βελόνη.
Ποιά είναι η διαδικασία;
Τόσο στην περίπτωση της χειρουργικής βιοψίας όσο και της βιοψίας με βελόνη, η διαδικασία συνίσταται στην αφαίρεση μέρους ή του συνόλου της βλάβης προκειμένου να υποβληθεί σε παθολογοανατομική μελέτη.
Η χειρουργική βιοψία πραγματοποιείται σε χειρουργική αίθουσα με ολική ή τοπική αναισθησία, ανάλογα με τον τύπο της βλάβης και τα χαρακτηριστικά του ασθενούς. Πραγματοποιείται μια τομή στον μαστό και γίνεται αφαίρεση μέρους ή του συνόλου της βλάβης προκειμένου να υποβληθεί σε ανάλυση. Για τον λόγο αυτό ονομάζεται βιοψία μικρού τμήματος της βλάβης.2
Σε περίπτωση όπου η βλάβη δεν είναι ψηλαφητή θα πρέπει πριν από την επέμβαση να εισάγετε έναν «οδηγό» ο οποίος είναι γνωστός ως «καμάκι». Το «καμάκι» είναι ένα λεπτό σύρμα, το οποίο εισάγεται στον μαστό μέσω βελόνης, ενώ πραγματοποιείται υπερηχογράφημα ή μαστογραφία προκειμένου να εντοπιστεί η βλάβη. Το καμάκι εισάγεται στον μαστό με τη χορήγηση τοπικής αναισθησίας και χρησιμεύει στην καθοδήγηση του χειρουργού ή του γυναικολόγου κατά τη διάρκεια της επέμβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή αφαίρεση της βλάβης,
Η χειρουργική βιοψία είναι πιο επεμβατική απ’ ό,τι η βιοψία με βελόνη και χρησιμοποιείται για την αφαίρεση ενός μεγαλύτερου δείγματος ιστού, το οποίο βοηθά τον παθολογοανατόμο να κάνει διάγνωση. Πρόκειται για μια διαδικασία ρουτίνας, υπάρχουν ωστόσο μικροί κίνδυνοι και η διαδικασία ενδέχεται να αφήσει ουλή, ενώ απαιτείται μια περίοδος ανάρρωσης η οποία κυμαίνεται από ημέρες έως εβδομάδες.
Σήμερα υπάρχουν λιγότερο επεμβατικές επιλογές για την πλειοψηφία των γυναικών υπό τη μορφή βιοψίας με βελόνη, οι οποίες είναι ασφαλείς, αξιόπιστες, ακριβείς, γρήγορες και πρακτικές με χρήση τοπικής αναισθησίας, χωρίς να απαιτείται εισαγωγή σε νοσοκομείο ή εισαγωγή σε χειρουργική αίθουσα.
Παροχέτευση με λεπτή βελόνη (FNA)
Η FNA αποτελεί τη λιγότερο επεμβατική απ’ όλες τις βιοψίες και πραγματοποιείται μέσω της τοποθέτησης στον μαστό μιας λεπτής βελόνας, όμοιας με εκείνες που χρησιμοποιούνται στις ενδομυϊκές ενέσεις ή για τη λήψη αίματος. Η βελόνη συνδέεται με μια σύριγγα μέσω της οποίας πραγματοποιείται η παρακέντηση υγρού ή κυττάρων της βλάβης. Ενδείκνυται σε γενικές γραμμές για την εκκένωση των κυστών (όζοι υγρού που αποτελούν συχνή αιτία ψηλαφητού οζιδίου) και σε συγκεκριμένους τύπους συμπαγών όζων.1 H εν λόγω παροχέτευση ελέγχεται συνήθως μέσω υπερηχογραφήματος, προκειμένου να προσδιοριστεί η θέση του όζου και να διασφαλιστεί ότι η βελόνη βρίσκεται στη σωστή θέση. Η εν λόγω τεχνική είναι σε πολύ μικρό βαθμό επεμβατική και πραγματοποιείται συνήθως χωρίς τοπική αναισθησία, ενώ δεν αφήνει ούτε ουλή. Με τη λήψη, ωστόσο, λίγων μόνο κυττάρων της βλάβης, η διάγνωση μπορεί να μη χαρακτηριστεί επαρκώς αξιόπιστη με αποτέλεσμα να κριθεί απαραίτητη η εκτέλεση άλλου τύπου παρακέντησης ύστερα από μια FNA.
Βιοψία με κόπτουσα βελόνη
Μια άλλη επιλογή είναι η βιοψία με κόπτουσα βελόνη (CNB). Μέσω αυτής της τεχνικής αφαιρούνται διάφορα μικρά δείγματα ιστού με τη χρήση μιας πιο χοντρής βελόνης απ’ ό,τι στην βιοψία μέσω παροχέτευσης με λεπτή βελόνη (FNA). Η επέμβαση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία και η θέση της βελόνας ελέγχεται συνήθως μέσω υπερηχογραφήματος. Δεδομένου ότι η βελόνη που χρησιμοποιείται στη βιοψία με κόπτουσα βελόνη είναι λίγο μεγαλύτερη, μπορεί να αφήσει μία πολύ μικρή ουλή στο δέρμα. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί μεγαλύτερη ευαισθησία στην αφή, αιμάτωμα ή πόνος στον μαστό που υποβλήθηκε σε βιοψία για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ύστερα από την εξέταση. Η CNB αποτελεί μια πιο ακριβή και ασφαλή τεχνική για τη διάγνωση απ’ ό,τι η FNA, καθώς με τη λήψη «τμημάτων» της βλάβης είναι δυνατή η εκτέλεση μιας πιο ακριβούς παθολογοανατομικής μελέτης. Πρόκειται για την τεχνική που χρησιμοποιείται περισσότερο σήμερα για τη διάγνωση βλαβών του μαστού, παρόλο που χαρακτηρίζεται από ορισμένους περιορισμούς σε κάποιους τύπους βλάβης.
Βιοψία μαστού υπό αναρρόφηση (VABB)
Μπορεί επίσης ο γιατρός σας να σας συστήσει τη διενέργειας μιας βιοψίας υπό αναρρόφηση η με μαμμογράφο. Η βιοψία μαστού υπό αναρρόφηση VABB αποτελεί μια σχετικά καινούρια τεχνική η οποία προσφέρει μια ελάχιστα επεμβατική εναλλακτική σχετικά με τη διάγνωση και την ενδεχόμενη αφαίρεση βλαβών των μαστών. Η εν λόγω τεχνική θεωρείται βελτίωση σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους όπως είναι οι CNB και FNA. Παρά το γεγονός ότι η CNB αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο όσον αφορά τις βλάβες του μαστού, παρουσιάζει περιορισμούς ως προς τον τύπο της βλάβης (η διάγνωση ενδέχεται να μην είναι ακριβής), ενώ απαιτούνται διάφορες εισαγωγές προκειμένου να ληφθεί ένα επαρκές δείγμα ιστού.
Η VAAB αντιθέτως επιτρέπει την εξαγωγή μεγαλύτερου αριθμού δειγμάτων, μεγαλύτερου μεγέθους απ’ ό,τι η CNB με μία μόνο εισαγωγή της βελόνης στο μαστό, μέσω της οποίας οι πιθανότητες λήψης ενός κατάλληλου δείγματος ιστούς είναι μεγαλύτερες.3 Στα πλαίσια της επέμβασης πραγματοποιείται μια μικρή τομή στο δέρμα, περίπου κατά το ήμισυ ενός κόκκου ρυζιού. Ύστερα από τη χορήγηση τοπικής αναισθησίας, πραγματοποιείται εισαγωγή της βελόνης στο μαστό, η οποία καθοδηγείται μέσω υπερηχογραφήματος, μαστογραφίας (στερεοταξία) ή μαγνητικού συντονισμού. Η βελόνη είναι πιο χοντρή απ’ ό,τι εκείνη που χρησιμοποιείται στη CNB, διαθέτει περιστροφικό νυστέρι και είναι συνδεδεμένη με ένα σύστημα που ασκεί αναρρόφηση κατά τέτοιο τρόπο ώστε η βλάβη να αφαιρείται σε τμήματα σε συνδυασμό με την αναρρόφηση κενού και την τομή μέσω του περιστροφικού νυστεριού. Το κύριο πλεονέκτημα της εν λόγω τεχνικής συγκριτικά με τις CNB ή FNA είναι η διαγνωστική ακρίβειά της. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η VABB χαρακτηρίζεται από ακρίβεια της τάξεως σχεδόν του 100%, ανάλογη με άλλα λόγια με εκείνη της χειρουργικής βιοψίας, ενώ χρησιμοποιεί μια λιγότερο επεμβατική τεχνική.3,4
Ύστερα από τη βιοψία μπορεί να χρειαστείτε ανάπαυση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ωστόσο η πλειοψηφία των γυναικών συνεχίζουν τις καθημερινές δραστηριότητές τους την επόμενη ημέρα. Φροντίστε την ημέρα του ραντεβού να έχετε μαζί σας ένα σουτιέν, καθώς το στήθος σας μπορεί να χρειαστεί υποστήριξη ύστερα από τη διαδικασία. Θα πρέπει να αποφύγετε να οδηγήσετε το υπόλοιπο της ημέρας. Είναι σύνηθες να παρατηρούνται ύστερα από τη βιοψία ελαφριές ενοχλήσεις στο μαστό, όπως είναι για παράδειγμα η ευαισθησία στο άγγιγμα και μια γενική φλεγμονή (μελανι.
Σε περίπτωση όπου διαπιστώσετε ότι έχετε ένα οζίδιο στο μαστό κρίνεται απαραίτητο να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ο οποίος θα σας συμβουλέψει σχετικά με την καλύτερη στην περίπτωσή σας θεραπεία. Σε περίπτωση όπου επιθυμείτε να λάβετε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υγεία των μαστών και άλλα σχετικά ζητήματα, μπορείτε να επικοινωνήσετε την υπηρεσία υποστήριξής μας.
Πηγές
- NBCF (2016) Biopsy: The national breast cancer foundation. Available at: http://www.nationalbreastcancer.org/breast-cancer-biopsy (Accessed: 24 February 2017).
- Mayo Clinic: Breast Biopsy, What you can expect. Available at: http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/breast-biopsy/details/what-you-can-expect/rec-20236113
- Park, H.-L. and Kim, L.S. (2011) ‘The current role of vacuum assisted breast biopsy system in breast disease’, Journal of Breast Cancer, 14(1), p. 1. doi: 10.4048/jbc.2011.14.1.1.
- Pan S, Liu W, Jin K, Liu Y, Zhou Y. Ultrasound-guided vacuum-assisted breast biopsy using Mammotome biopsy system for detection of breast cancer: results from two high volume hospitals. International Journal of Clinical and Experimental Medicine. 2014;7(1):239-246.
- Hoad-Robson, R. Fine needle aspiration. (2015)
